Annelere emzirme önerileri

Malumunuz upuzuuuun bir annelik deneyimine sahibim, tamı tamına 5.5 ay! :)

Hakkımı yemeyin, yeni doğum yapan annelere nazaran daha tecrübeli olduğum da bir gerçek... :)

Ne mutlu ki doğduğu andan itibaren kiraz hanımı emzirme mutluluğunu tattım. Mutluluk diyorum: çünkü emzirmek, miniğinize dünyada kendisi için özel üretilmiş olan tek mucize besini verdiğinizi bildiğinizden anneler için gerçekten mutluluk!

Ek olarak, hamileliğiniz boyunca boğazınızdan geçen her lokmayı onun tadacağı bilinciyle yediğiniz, karnınızı sevdiğinizde size karşılık veren, sevdiği birşeyi yediğinizde içerde taklalar atan, siz mutsuz olduğunuzda huzursuzlanıp tekmeler atmaya başlayan ve bu mucizeye tanıklık eden tek kişi olarak aylarca karnınızda sadece size ait olan yavrukuş, doğduğu an itibariyle birilerinin torunu, birilerinin yeğeni, kuzeni, kardeşi .... oluyor. Aitlik duygusuna aylardır alışmış olan anne, "Ama o benim!!!" diye haykırmak istiyor bazen... En azından bende böyle olmuştu... :) Bir çeşit lohusa psikolojisi belki de..

İşte emzirmek, yavrukuşla annesi arasındaki bu özel bağın devamını sağlayan çok özel bir an...

Her bebeğin kilosu, cinsiyeti, kaç aylık olduğu, herhangi bir hastalığı olup olmadığı durumuna göre onu en iyi besleyecek tek şey de kendi annesinin sütü! Bu bir mucize değil mi gerçekten de?

Doğru emzirmek, yeterli emzirmek gibi konulardaki naçizane birkaç tavsiyemi buraya eklemek istedim ben de, benden daha taze anneler için :)

Süt sağma: Bebeğiniz emdikçe, beyine "bebeğimin süte ihtiyacı var" sinyali o kadar çok gider. İlk doğduğunda bebeğiniz çok güçlü ememeyeceği için, sütünüzün düzene girmesi ve artması açısından özellikle ilk zamanlarda sütünüzü sağmanız çok önemli, en azından ben böyle tecrübe ettim. 

Hastanelerde zaten süt sağma makinesi bulunur. Ben hastanede boş olduğum her an sütümü sağdım; hemşirelerin de yardımı ile o sütü kiraz hanıma içirdim. Bu sayede hem kiraz hanım daha çok anne sütü aldı hem de sütüm arttı. Eve çıktığım zaman da, kiraz hanımın hastanedeki kilo kaybını telafi etmek için her süt istediğinde emzirdim; ona ilave olarak her öğününde sağdığım sütten de biberonla verdim. Bunun nedeni şu: bebeğiniz küçükken emmek için çok fazla efor sarfedecek; sütü kuvvetli çekemediği için emdiği sütten aldığı enerjinin tamamını yine emmeye harcayabilir. Bu durumda kilo alamaz. O yüzden ilave olarak sağdığınız sütü kaşık/kadeh veya biberonla bebeğinize verirseniz gelişimi daha kolay olur. 

Bunun dışında da boş kaldıkça sütünüzü sağmaya devam edin derim. Özellikle bebeğiniz küçükken, zaten tek memedeki sütle doyar bir öğününde. Onu doyurduktan sonra, diğer memeyi sağabilirsiniz. Sağdığınız sütü daha sonra kullanmak üzere dipfrize koyabilirsiniz, buzlukta 6 ay dayanıyor. Ben kiraz hanım çok küçükken, sağdığım sütü gece uyandığı zaman veriyordum. Böylelikle gece beslenme süresi 1 saatten 10 dakikaya iniyordu (gaz çıkarma hariç tabi) ve gece dinlenme şansım oluyordu. Sürekli sütümü sağmak, miktarının da artmasına yardımcı oldu.

Süt sağma ile ilgili bir diğer planım, işe başlamadan önce dipfrize süt stoklamak... Çünkü işe başladıktan sonra düzenli emziremeyeceğim için sütümün kesilme riski var; ek olarak işyerinde düzenli süt sağamayabilirim. Dipfrize stokladığım sütü 6.aydan sonra Cemreye vereceğim mamalarda kullanacağım: devam sütü yerine anne sütü ile mama yapabilmek için.

Sağdığınız Sütü Bebeğinize Verme: Sütünüzü ilk sağdığınız zaman tadına ve kokusuna bakın derim. Böylelikle, dipfrizde veya oda ısısında beklettiğiniz sütü yavrukuşa vermeden bozulup bozulmadığını kontrol etme şansınız olur.

Oda ısısında anne sütü çeşitli kaynaklara göre 3-8 saat arasında dayanıyor. Benim 6 saate kadar beklettiğim oldu kış mevsiminde. Hastanede 3 saati tavsiye etmişlerdi, ben sütün bozulmadığını kontrol ederek 6 saate kadar beklettim (gölgede saklayarak).

Dipfrizden çıkardığınız sütü, oda ısısındaki suda çözdürün. Asla sıcak suda çözdürmeyin, zira sütünüz pişebilir :) Ciddiyim! :) En sağlıklısı, eğer vaktiniz var ise dipfrizdeki sütü buzdolabında çözdürmek.

Biberon Kullanımı ve Emzirme: Bebekler anne memesini emerken, memeyi dili ve damağı arasına sıkıştırıp sağma hareketi yapar. Zaten bebeğin emdiği sütün çoğu emzirme sırasında üretilir. Bu sebeple bebeğin doğru şekilde memeyi emmesi önemli.
Biberon ve emzikte ise bebeğin biberonu kavrama şekli farklıdır ve sağma hareketi yapmasına gerek kalmaz. Eğer bebeğe çok sık biberon/emzik verilirse, sağma hareketi yapmayı unutur; emzirmek istediğinde de biberon emer gibi emmeye çalışır, anne sütü üretilemez ve zamanla annedeki süt üretimi azalır.
Ek olarak sağma makinalarının hiçbirindeki vakum etkisi, bebeğin çekişi kadar kuvvetli değildir. Yeterli ve düzenli süt üretimi, uzun vade için ancak bebek emerse mümkün olur. Bu sebeple biberonu/emziği zorunlu haller dışında kullanmamaya çalışmak en iyisi, ki bebek kolaya alışıp memeyi reddetmesin; süt üretimi düzenli devam etsin.
Ben bir ara kiraz hanıma fazla biberon verdiğim için memeyi reddetmeye başlamıştı; bir kaç gün onunla inatlaşıp tekrar memeyle barıştırdım fakat zor ve stresli oldu. Bu dengeyi iyi tutturmak gerek.

Anne Sütünü Artıran Gıdalar:

• Pozitif düşünün, her zaman "sütüm yeterli ve bebeğime yetiyor" deyin. Ve emin olun,  yetecek :) Unutmayın ki bebeğiniz emdiği ölçüde vücudunuz süt üretir, dolayısıyla sütünüz yavrukuşa yetecek merak etmeyin :)
• Uyuyun, dinlenin, uyuyun, dinlenin, uyuyun, dinlenin, uyuyun...
• Su için, su için, su için...
• Tatlı gıdalar asla süt falan yapmaz, bir güzel kilo yapar sadece.
• Dereotu (bkz. İbrahim Saraçoğlu dereotu kürü)
• İncir (bkz. İbrahim Saraçoğlu incir-havuç kürü)
• Marul
• Bulgur
• Tahin
• Armut
• Beyaz dut
• Malt içecekleri: Humana'yı tavsiye ederim. Promalt'ın da tadı fena değil, pekmez seviyorsanız bunu da seversiniz. Bir de bazı Tansaş/Migros/Kipa süpermarketlerinden gazoz tadında Maltana temin edebilirsiniz.
• Alkolsüz bira: Son araştırmalarıma göre üretimden kalkmış olduğunu öğrenmiş bulunuyorum, yine de listeme ekledim, belki bir gün tekrar üretilir. :)
• Maydonoz YEMEyin, vücudunuzdaki ödemle beraber sütünüzü de azaltır.

Ağız sütü (Kolostrum):

Doğumdan hemen sonraki birkaç gün içinde gelen süte ağız sütü denir. Normal anne sütüne göre rengi daha sarı ve kıvamı yoğundur; bebeğin bağışıklık sistemi için gerekli antikorlar içerir. Ben de ilk günlerde emzirerek veya sağarak ağız sütünü kiraz hanıma hiç ziyan etmeden içirdim. Hastanede bebek hemşirelerinin yardımını alırsınız; onlar kadeh veya kaşık kullanarak güp güp içiriyorlar bebeğe sütü. Tecrübe! :)

Emzirme Esnasında:

Anne sütü bir mucize. Bir memedeki sütü "Çorba-Ana yemek-Tatlı" gibi düşünün. Yani yavrukuş emmeye başladığında memeden önce susuzluğu gideren süt gelir, karbonhidrat ağırlıklıdır. Emmeye devam ettikçe geriden protein ve yağ bakımından zengin olan, asıl besleyici olan süt gelir (son süt). Bu sebeple, bir memedeki süt bitmeden diğer memeye geçmemekte fayda var emzirirken; bu sayede bebeğiniz sütün besleyici kısmından faydalanabilir. Eğer iki göğsünüzden de azar azar emzirirseniz sadece karbonhidrat ağırlıklı olur bebeğinizin beslenmesi, sık acıkır, kakası yeşile döner.

Gece Emzirmeleri:

Hastanede bebeğin gece 4 saate kadar aç kalabileceğini söylemişlerdi. Zaten ilk doğduğunda bebeğiniz 4 saate kadar mutlaka uyanır. Ben bu söze güvenerek geceleri hiç kiraz hanımı uyandırıp emzirmedim, uykusunu bölmedim. Kendisi kalktığında da gece ışığı çok açmadan, onunla "agu bugu" yapmadan, sadece emzirip ve gerekiyorsa altını temizleyip yeniden yatırdım, olabildiğince hızlı.. Bu sebeple kiraz hanım doğduğundan beri gece ile gündüzün farkını biliyor; geceleri daha verimli uyuyor. 

Ek olarak, geçende doktorumuza sordum: Kaka yapmadığı sürece geceleri çişli olarak 6 saat durabilir dedi. Kaka var ise mecbur değiştiriyoruz. Velhasıl gece uyumadan pişik kremini bolca sürün; bebeğiniz kaka yapmazsa 6 saate kadar durabilir.

Sarılık ve Mama Kullanımı:

Yenidoğan sarılığı sık görülen bir durum. Bebeğinizin sarılık olmaması için kilosunun yerinde olması ve doğumdan sonra iyi beslenmesi çok önemli. Bu yüzden doğum sonrası bebeğinizi aç bırakma. Yeterli ememeyebilir veya sütünüz az gelebilir. Bu durumda mama vermekten korkmayın, yeter ki aç kalmasın; merak etmeyin hemen mamaya alışmaz. Kiraz hanıma hastanede sütüm yetmemişti, ya da emememişti bilmiyorum; açlıktan ağlıyordu, emmekten de çok yorulup uyuyordu. Hastanede kaldığım her 2 günde de mama takviyesi yaptık ona. Siz de mama vermemeye diretmeyin. Eve çıktığında veya hatta ara ara sütünüz azalırsa mamaya başvurmak gerekebilir, dert etmeyin. Anne sütü çeşitli sebeplerle zaman zaman azalabilir, dinlenince ve düzenli beslenince tekrar düzene girer, merak etmeyin. Gerekli durumda mamayla doyurursunuz bebeğinizi.

Sonuç olarak; anne sütü bir mucize, bu doğru. Fakat çeşitli sebeplerle yavrukuş ememezse de dünyanın sonu değil, bunu unutmayın. Ben 40 gün emebilmişim mesela, gayet de sağlıklı büyüdüm :)